حمله روسیه به اوکراین چه تأثیری بر «مذاکرات وین» دارد؟

نصری دعا کن در گفت وگو با ایسنا، دلیل اصلی حمله روسیه به اوکراین چیست؟ وی گفت: می گویند در مناطق مرزی روسیه پیرمردان و زنانی هستند که شب ها به دنبال خاطرات والدینشان از حمله ناپلئون به شهرشان می نشستند و خودشان یاد حمله شبانه هیتلر به نوه هایشان می افتادند! این عبارت بیانگر نوع نگاه روس ها به موضوع «امنیت» است.

نگاه روسیه به امنیت خود “جغرافیایی” و “تاریخی” است.روسیه در تلاش است تا ساختار امنیتی خود را در برابر قدرت های غربی که به اوکراین حمله می کنند، بازسازی کند

وی ادامه داد: در واقع نگاه روسیه به امنیت خود یک نگاه «جغرافیایی» و «تاریخ‌محور» است و این بدان معناست که روسیه بر اساس تجربه تاریخی خود امنیت خود را منوط به ایجاد «منطقه حائل» می‌داند. این حساسیتی است که ناتو و کشورهای غربی از پایان جنگ سرد نه تنها آن را نادیده گرفته اند، بلکه علیه آن بی پروا عمل کرده و قلمرو خود را که یک “سرزمین نظامی است” گسترش داده اند. “. روسیه در تلاش است تا معماری امنیتی خود را در برابر قدرت های غربی که به اوکراین حمله می کنند – هرچند غیرقانونی- بازسازی کند.

وی گفت: اگر با دقت بیشتری به موضوع نگاه کنیم، دلیل این رویکرد غربی، نگاه به روسیه است که مقوله «اروپا» خاص خود را دارد. در واقع دو نگاه کلی به «اروپا» در سیاست خارجی و علم راهبردی وجود دارد. این یک دیدگاه “اتحادیه محور” است. به عبارت دیگر، چشم اندازی که هسته قاره اروپا را «اتحادیه اروپا» می داند و شرط برخورداری از مواهب و امنیت جمعی منتسب به آن را پیروی از هنجارها و هنجارهای این سازمان می داند. در این رویکرد، ملاحظات و رهنمودهای ایالات متحده در تصمیمات استراتژیک ائتلاف نقش اساسی دارد و ناتو بازوی اجرایی آن است. به عبارت دیگر، در این رویکرد، روسیه صرفاً یک رقیب یا دشمن تلقی می شود.

نصری ادامه داد: دیدگاه دوم، دیدگاه معروف به «اروپا بزرگ» یا اروپای شمالی است. او اروپا را از شهر برست فرانسه تا شهر ولادی وستوک روسیه می بیند و روسیه را بخشی جدایی ناپذیر از این قاره می داند. طبیعتاً در این دیدگاه، روسیه یک «شریک» و «متحد» تلقی می شود که جایگاه خود را در چارچوب امنیت جمعی اروپا دارد. به همین دلیل است که ایالات متحده رویکرد دوم را نمی پسندد و تمایل دارد اروپای «اتحادیه محور» با فرماندهی ناتو باشد. تسلط بر این رویکرد، روسیه را به دنبال اتحاد با چین به جای متحدان خود در اروپا، هموار کرده است و راه را برای “درگیری بزرگ” بین قدرت ها، که برخی آن را جنگ جهانی سوم می نامند، هموار می کند.

رویکرد تهاجمی مسکو نه به نفع هیگز است و نه خود روسیه

رضا نصری در پاسخ به این سوال که برخی از تحلیلگران مدعی هستند علاوه بر مسائل امنیتی و نگرانی روسیه از گسترش نفوذ ناتو در مرزهای کشور با الحاق اوکراین به این سازمان بین المللی، در واقع پوتین به دنبال احیای شوروی سابق و حتی روسیه تزاری، نظر شما در این مورد چیست؟ او گفت: «حقیقت این است که عزم روسیه برای حفاظت از امنیت خود یک لبه تهاجمی به خود گرفته است. این رویکرد تهاجمی – که هم قوانین بین المللی را نقض می کند و هم مستعد اشتباه در محاسبات و همچنین حوادث غیرقابل پیش بینی و خطرناک است – در نهایت به نفع هیچ کس نیست. این نه به نفع روسیه است، نه به نفع اروپا، نه به نفع آمریکا و نه صلح جهانی. بنابراین بهترین سیاست در این مرحله تشویق طرفین به تلاش برای یافتن راه حل سیاسی است.

تنها ابزاری که آمریکا و غرب علیه روسیه دارند «تحریم» است.

روسیه با پیش بینی تحریم ها و زیان های اقتصادی در اوکراین دست به اقدام زد

این کارشناس ارشد روابط بین الملل در پاسخ به این سوال که ماهیت حمله آمریکا و غرب را چگونه ارزیابی می کند، گفت: آیا تحریم های گسترده علیه مسکو به سادگی می تواند جلوی اقدامات روسیه را بگیرد؟ و به طور کلی اقدامات شما چه تأثیری در ایجاد این جنگ داشت؟ وی گفت: در عمل تنها ابزاری که آمریکا و غرب علیه روسیه دارند «تحریم» است. من معتقدم روسیه قبلاً اثرات تحریم ها را محاسبه کرده است. این است که، با در نظر گرفتن این ضررهای اقتصادی، در اوکراین عمل کرد. اساساً تاریخ نیم قرن اخیر نشان داده است که «تحریم ها» – علیرغم آسیب هایی که به اقتصاد و مردم عادی وارد می کند – تأثیری بر تصمیمات مهم و حیاتی کشورها ندارد. هیچ کشوری امنیت خود را برای لغو تحریم ها معامله نمی کند. ایران تقریبا هرگز مایل نبوده – و نخواهد توانست برنامه موشکی و توان دفاعی خود را در ازای لغو تحریم ها معامله کند. این اصل در مورد روسیه نیز صدق می کند. این نکته ای است که غربی ها باید بالاخره متوجه آن شوند.

حمله روسیه به اوکراین چه تأثیری بر «مذاکرات وین» خواهد داشت؟

نصری در پاسخ به این سوال که به نظر شما این تحولات چه تاثیری در مذاکرات برای احیای برجام و لغو تحریم ها خواهد داشت؟ اعلام کرد: یکتاثیر بحران اوکراین بر مذاکرات وین به دو عامل بستگی دارد: یکی اینکه مذاکرات وین در حال حاضر در چه مرحله ای است؟ یعنی اگر مذاکرات به مرحله نهایی برسد، به احتمال زیاد تحت تاثیر بحران اوکراین قرار نخواهند گرفت. اما اگر مسائل جدی و طولانی باقی بماند، غرب و روسیه در درازمدت کمتر بر سر آنها به توافق خواهند رسید. دوم اینکه بحران اوکراین چقدر عمیق و شدید خواهد بود. اگر بحران اوکراین به فاجعه انسانی، درگیری نظامی بین نیروهای غربی و روسیه یا یک حادثه بزرگ منجر شود، احتمال همکاری دو طرف در وین کمتر است.

ایران باید – به جای موضع گیری صرفاً سیاسی – موضعی مبتنی بر قوانین بین المللی و اصول اساسی منشور سازمان ملل متحد اتخاذ کند.

نصری گفت: در این راستا جایگاه ایران در این بحران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وی اعلام کرد: به راستی که به قول انگلیسی زبانان ایران «میان سنگ و جسم سخت گیر کرده است»! درست نیست که همسایه لجام گسیخته خود را آزار دهد و نه در مذاکرات با حمایت بی قید و شرط از او تاوان بدهد. داصولاً ایران باید موضعی اتخاذ کند که از یک سو ملاحظات متضاد روسیه و اوکراین را در نظر بگیرد و از سوی دیگر به منافع استراتژیک، سیاسی و اقتصادی ایران لطمه ای وارد نکند. به عبارت دیگر، ایران باید – به جای موضع گیری صرفاً سیاسی – بر اساس قوانین بین المللی و اصول اساسی منشور سازمان ملل متحد موضع بگیرد. یعنی بگویید واکنش خشونت آمیز به اقدامات تحریک آمیز و بی پروا ناتو را نمی پسندند و در این زمینه راه حل عملی ارائه می دهند.

ایران باید رسما معاهده‌ای را بین روسیه و کشورهای غربی پیشنهاد کند که در آن ناتو متعهد می‌شود که توسعه عضویت خود را در ازای پایان دادن به ادعاهای ارضی روسیه متوقف کند. و حتی تا مرزهای تیر 91 عقب نشینی کردایران برای پایان دادن به بحران اوکراین چه پیشنهادی می تواند به روسیه و ناتو بدهد؟

وی افزود: من معتقدم که ایران باید به طور رسمی توافقی را بین روسیه و کشورهای غربی پیشنهاد کند که در آن ناتو متعهد شود که توسعه اعضای خود را در ازای پایان دادن به ادعاهای ارضی روسیه متوقف کند. و حتی به مرزهای جولای 1991 (تاریخ انحلال پیمان ورشو). حداقل کارکرد این پیشنهاد این است که به ایران اجازه می دهد موضعی اصولی و قانون مدارانه اتخاذ کند – نه اینکه در این مناقشه جانبدارانه باشد.

نصری تاکید کرد: باید توجه داشت که در سال‌های اخیر استدلال اصلی ایران علیه آمریکا در پرونده برجام بر مبنای «غیرقانونی» رفتار آمریکا بوده است. علاوه بر ملاحظات دیگر، در چنین شرایطی، حمایت ایران از رفتار غیرقانونی روسیه بدون هیچ ملاحظه و شرطی مناسب نیست.

انتهای پیام